تهیه مدل توزیعی بیلان ماهانه آب خاک به روش تورنت وایت –ماتر (مطالعه موردی:حوزه آبخیز یزد اردکان)

مدل بیلان آبی، بررسی اجزاء چرخه هیدرولویکی و روش چگونگی تقسیم بارش به رواناب، تبخیر واقعی و ذخیره رطوبت خاک را مهیا می سازد. در بیلان آبی شبیه سازی تبخیر از خاک با استفاده از تابع استخراج رطوبت خاک انجام می شود. مقادیر رطوبت خاک و مقدار آب مازاد محاسبه شده از مدل، با مقادیر واقعی اندازه گیری شده، واسنجی می شود. حجم کنترل برای مدل آب و خاک عمق معادل ظرفیت آب قابل استخراج گیاه از خاک تا عمق ریشه می باشد. سیستم اطلاعات جغرافیایی بعنوان چارچوب کاری برای ذخیره، مدیریت داده های مکانی و امکانات مدل سازی برای حجم کنترل با اندازه و اشکال مختلف را تامین می کند و نقشه های عوامل بیلان آب بصورت رستری برای کل منطقه تهیه و عوامل بیلان آب و خاک برای حوضه و محدوده مطالعاتی ارائه می دهد. در این تحقیق بیلان آبی ماهانه دراز مدت حوضه یزد- اردکان با حدود مساحت 16000 کیلومتر مربع بر اساس روش تورنت وایت_ ماتر اصلاح شده بصورت توزیعی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی توسعه داده شده است. داده های ورودی مدل شامل نقشه های ماهانه دما، بارش و ظرفیت نگهداری آب درخاک در عمق ریشه با اندازه سلولی60 متر می باشد و خروجی مدل، نقشه های ماهانه تبخیر و تعرق واقعی، نقشه ذخیره آب خاک، کمبود رطوبت و آب مازاد می باشد که در محیط نرم افزار الویس بصورت سلولی و توزیعی تهیه شده است. نتایج نشان داد که بیش از 80 درصد بارندگی حوضه بصورت تبخیر و تعرق، حدود 8 درصد بصورت رواناب سطحی و مابقی بصورت رواناب زیر سطحی از حوضه خارج می شود. میزان و مناطق تغذیه آب زیرزمینی حوضه در ماه های مختلف متغیر بوده که بین 20 تا 50 درصد از سطح حوضه تغییر می نماید. تغذیه آب زیرزمینی تنها در ماه های آذر تا اسفند اتفاق می افتد که مقدار آن بین 5/8 میلی متر در آذرماه تا 17 میلی متر در دی ماه متغییر است. استفاده از نقشه های توزیعی این امکان را به ما می دهد که در هر ماه در چه مناطقی رواناب اضافی و یا کمبود رطوبت داریم که امکان مدیریت بهتر آن را فراهم خواهد آورد.